Voetbalclubs hebben het niet makkelijk. Zeker niet in Nederland. Dat is ook één van de dingen die naar voren komt als je kijkt naar deel 2 van de documentaire Einde Speeltijd. Daarin worden overnames van voetbalclubs door investeerders belicht.

De gemiddelde bestuurder zal niet lang nadenken als er een man met een flinke zak geld voor de poort van het stadion staat te kloppen. Dan kan misschien niet die ene spits gekocht worden die de club naar een hoger niveau schiet. Of dan schrijft de penningmeester eens zwarte cijfers. Natuurlijk kent iedereen de Nederlandse voorbeelden van Vitesse, Roda JC en ADO Den Haag waar buitenlandse partijen, veelal vanuit het niets, een paar miljoen euro neerleggen en dan een Nederlandse voetbalclub in bezit hebben.

Roda JC, het was ooit de club van mijnwerkers, koempels, en hard werken. De onvermijdelijke Gène Hanssen komt in de documentaire nadrukkelijk in beeld als het toonbeeld van deze clubcultuur. Mister Roda JC wordt hij ook wel genoemd. Met name in de jaren ’80 maakte hij furore in het stadion Kaalheide. Dat stadion bestaat al even niet meer als wedstrijdlocatie. En ook de koempelmentaliteit, hoewel groot in beeld op de tribune, is al even verdwenen uit het Limburgse.

De gemiddelde Limburger van nu heeft nog nooit een mijn van binnen gezien en Gène Hanssen is voor de jonge voetballiefhebber een plaatje uit een oud Panini-album. De werkelijkheid van nu: Roda JC speelt in een modern voetbalstadion, ontsnapt al enkele jaren op het nippertje aan degradatie en is in voor een deel handen van een eigenaar die wegens juridische problemen het land Dubai niet uit mag. Deze Korotaev sprak nog wel zulke mooie woorden. Binnen vijf jaar zou er in Limburg Champions League gespeeld worden.

In Arnhem hebben ze ongetwijfeld gegniffeld om die uitspraak. Bij Vitesse herinnert iedereen zich nog hoe Maren Jordania ineens verscheen en sprak over hoe groot de mogelijkheden in het Gelredome wel niet waren.

Zowel Korotaev als Jordania had men nog nooit in de buurt van een Nederlands voetbalstadion gesignaleerd. Supporter kon je ze dus niet noemen. Waarom dan de interesse in het kopen van deze voetbalclubs? Daar geeft de documentaire die zondagavond werd uitgezonden antwoord op.

Kort samengevat zijn er drie redenen voor een buitenlandse investeerder om een club te willen kopen:

• 1. Geld witwassen
• 2. Spelerscarrousel opstarten
• 3. Met winst doorverkopen

En laten we eerlijk zijn: die laatste geldt tot op heden als utopie. Elke Nederlandse investeerder weet dat er in het voetbal meestal geld bij moet.

Witwassen is natuurlijk interessant. Zeker als je in het buitenland door illegale zaken over heel veel geld bezit. In een voetbalclub gaan veel geldstromen om. Ook contant. Wie een beetje handig is weet dan al snel hoe hij de centen wit krijgt.

Een andere interessante optie is het opstarten van een spelerscarrousel. Clubs van bevriende zakenlieden kunnen spelers aan elkaar verkopen om zo teams sterker of zwakker te maken of om simpelweg geld te verdienen. Het riekt natuurlijk naar competitievervalsing. De KNVB is hier natuurlijk niet blij mee, maar staat feitelijk nog machteloos. Hierover later meer.

Bij Vitesse bleek al snel dat Jordania niet helemaal netjes was. Zo zou hij ooit met een pistool hebben lopen zwaaien en dreigde hij de vingers van Vitesse-directeur Joost de Wit er af te hakken. Kortom: een lekker figuur voor in een maffiafilm, maar niet bij een voetbalclub in een nette stad als Arnhem. Bovendien bleek Jordania niet de echte baas te zijn. Dat was ene Aleksandr Tsjigirinski.

Een Russische miljardair die bevriend is met Chelsea-eigenaar Roman Abramovitsj. En juist die banden bevalt de KNVB maar niets: wat als Vitesse en Chelsea elkaar tegen komen in het Europese voetbal? Wordt de strijd dan gestreden op het veld of aan een kantoortafel? En is het toevallig dat er bij Vitesse momenteel zoveel spelers van Chelsea gehuurd worden? Sportief gezien doet Vitesse het goed. Dat moet wel gezegd worden.

ADO Den Haag kwam in handen van een Chinese investeerder. De afloop is algemeen bekend. Het werd, en is, een zooitje in Den Haag. En Roda JC is er ook nog niet beter op geworden. In het Engelse Portsmouth hadden ze een leuke voetbalclub. Die viel in handen van Arabieren, en daarna van Aziaten en een Rus die vast kwam te zitten voor witwassen. De supportersclubs van Portsmouth waren het zat en kochten de aandelen van hun club op. Zo keerde de rust en oorspronkelijk clubcultuur terug in het havenstadje.

Overigens zijn de aandelen nu weer verkocht aan een Amerikaanse investeringsmaatschappij.

Dat het niet altijd verkeerd gaat met clubeigenaren bewijst men in Utrecht waar Frans van Seumeren op handen gedragen wordt. De zakenman kocht in 2008 een meerderheid (63%) van de aandelen van FC Utrecht.

Van Seumeren is een echte Utrechter, supporter en voetballiefhebber. Winst heeft hij niet gemaakt met de plaatselijke FC. Sterker nog: inmiddels heeft hij er ruim veertig miljoen euro ingestopt. Waarschijnlijk ziet hij er nauwelijks iets van terug, maar hij heeft het uitstekend naar zijn zin.

De KNVB bekijkt het met argusogen. Enerzijds zal de voetbalbond blij zijn dat een man als Frans van Seumeren een club in een grote stad als Utrecht overeind houdt. Echter, zaken zoals in het verleden bij Vitesse en meer recentelijk bij Roda JC en ADO Den Haag zullen de voetbalbond een doorn in het oog zijn. Toch kan men er in Zeist weinig aan doen. De bond stelt wel eisen aan overnames van aandelen, maar kan nauwelijks inzien met wie men van doen heeft.

Zeker als het om een buitenlandse investeerder gaat. Toch werkt men hard aan een nieuwe regeling. Als het aan de KNVB ligt gaat daar in het seizoen 2018-2019 mee gestart worden. Hoe die regeling er uit ziet is nog onbekend.

Volgens Maarten Fontein, betrokken bij de deal tussen ADO Den Haag en de Chinese investeerder, is er in Duitsland een oplossing. Daar is de regel dat de club nooit meer dan negenenveertig procent van de aandelen mag verkopen aan een investeerder. Zo houdt men de controle.

Kortom: een ingewikkeld proces waar de moderne voetballerij mee te maken heeft.

In Kerkrade speelt men dit seizoen wederom tegen degradatie. Frits Schrouff is formeel nog eigenaar van Roda JC, maar hij zegt nog alle vertrouwen te hebben in de nieuwe baas: Korotaev. Of dat verstandig is zal moeten blijken. In elk geval lijkt de Champions League voorlopig nog niet neer te strijken in Kerkrade.

Fotocredits: Bart Nijpels. Deel 1 gemist? Lees hier een uitgebreide samenvatting over de Documentaire “Einde Speeltijd” - Matchfixing in Nederland.